Yin Yoga mı Restoratif Yoga mı?

Yazar: Bernie Clark | Yoga Eğitmeni

Çeviri: Yoga Türkçe yazarı

*Bu yazı,  “Yin Yoga or Restorative Yoga?” adlı makalenin Bernie Clark’ın onayıyla Türkçeye çevrilmiş halidir.

Yin Yoga  ciddi sağlık problemleri olan biri için uygun mudur?

Yin Yoga, Restoratif Yoga ile aynı mıdır yoksa Restoratif Yoga, Yin Yoganın aynısı mıdır? Bu sorunun üç tane doğru cevabı var: Evet! hayır! ve belki! Bu soruyla bağıntılı pek çok şey var:

• “Bende osteoporoz (kemik erimesi) var, Yin Yoga yapmalı mıyım?”
• “Siyatiğim olduğu için doktorum sizin dersinize gelmemi söyledi bunda bir sakınca var mıdır?”
• “Sırtımda rod var; (Rod: bazı omurga problemlerinin tedavisinde ameliyat ile omurgaya vidalanarak yerleştirilen çubuk şeklindeki malzeme)
• “Kalça protezim var;
• “Bende Spondilolistez var; (spondilolistez: Bir vertebranın herhangi bir nedenle üzerindeki vertebral kolonla beraber altındaki vertebra üzerinde öne doğru kaymasına verilen ad)
• “Vasektomi ameliyatı geçirdim, Yin Yoga yapabilir miyim?” (vazektomi: erkeklerin meni kanalının kapatılması ameliyatı)

Bu soruları soran insanlara ne cevap vermeliyiz?

Hadi konuya açıklık getirmek için buradaki terimleri tanımlamakla başlayalım: Restoratif Yoga; sakatlanmış, stresli ya da hasta olan, çok yumuşak bir egzersize ihtiyacı olan ve önceden sahip olup da şimdi kaybettikleri yaşam kalitesini geri kazanmak isteyen öğrencilere yönelik bir pratiktir. Vücuda tamamen desteklenmiş hissettirmek için, vücudun rahatlaması ve özgür bırakılması için, yardımcı malzeme kullanımını (bazen bir sürü malzeme kullanımını)  içerir; bu yumuşak pozlarda uzun süre kalınır, pozlar çoğunlukla belirli problemler ile derin mental ve viseral (iç organsal) rahatlamaya yönelik olarak seçilir. Bu, dinamik hareketler, kas koordinasyonu, aktif nefes çalışmaları ve canlandırıcı müziklerle dolu “Yang-vari” hatha yoga pratikleriyle kıyaslandığında kulağa çok “Yinvari” gelebilir. Ve Restoratif Yoga bu açıdan bakıldığında “yindir” peki bu Yin Yoga mıdır?

Paul Grilley ve Sarah Powers’ın popülerleştirdiği bir yoga tarzı olarak Yin Yoga, Restoratif Yoga olarak planlanmadı: Derin bağ dokularını yeniden biçimlendirmek için uzun süreli, statik stresler içeren pozlardan oluşuyor.  Bunun içinde yardımcı malzemeler, hareketlerde uzun süreli kalmalar ve stresi farkındalıkla azaltmak var olabilir ama bozulmuş bedenleri Restoratif Yogadaki gibi bir biçimde iyileştirmeyi amaçlamıyor. Şimdilerde tüm Hatha yogalar bozuk bedenleri iyileştirmeye yardımcı olabilir Yin Yoganın temel amacını, mevcut sağlık durumumuzu optimal düzeylerde sürdürmek ve geliştirmek olarak düşünebiliriz. Kıscası, ki kısa dogmatik tanımlar yapmak her zaman tehlikelidir ama işte bir tane geliyor, Restoratif Yoga sağlıksız bir vücudu alıp (umuyoruz ki) tekrar normale döndürürken, Yin Yoga normal sağlıklı bir bedeni alır ve onu optimum düzeye getirir. Gördüğünüz gibi- bu bir düzey meselesidir.

15 ila 30 kişilik “orta boyda” bir Yin Yoga sınıfının dersinde hoca sınıftaki öğrenci çoğunluğunun ortalama durumuna odaklanacaktır: uçlardaki kişilerin ihtiyaçlarını karşılamak yoga eğitmenliğinde nadiren başarılı olan bir stratejidir – eğer en ileri seviyedeki öğrencinin yapabileceği pozlar gösterirseniz geri kalan herkesin sıkılması veya sakatlanması riskini almış olursunuz. Ama eğer pozların herkes için yeterince güvenli ve kolay olduğundan emin olacak şekilde bir ders yaparsanız çoğunluğun sıkılması riskini almış olursunuz. Eğer hoca deneyimliyse belki sınıfı farklı seviyelerde katmanlara bölebilir ve sınıfın %90’ına uygun bir ders verebilir ama hiçbir hoca bir sınıftaki bütün olası sağlık koşullarına uygun bir ders sunamaz. Seçimleri yaparken bir şeylerden fedakarlık edilmelidir. Bu demek oluyor ki bel ameliyatı geçirmiş, diz ameliyatı geçirmiş, 8 aylık hamile, artriti olan, kanser olan, aids olan insanların olmadığı normal bir sınıfta, hoca hemen herkesin ihtiyaçlarını karşılayabilecek bir Yin Yoga pratiği yaptırabilir.

Bir Restoratif Yoga sınıfında, genellikle sınıfın boyutu daha küçüktür 4 ila 12 kişilik olabilir ki bu da hocanın her bir öğrencinin sağlık ve sakatlık durumunu bilmesine ve her bir kişi için ayrı pozlar ve seçenekler vermesine yardımcı olur. Diğer yoga derslerine nazaran tüm sınıf daha sakin ve daha rahatlamış olur.

Peki Yin Yoga dersinde diğer öğrencilerin normunun dışında kalan özel ve zor bir durumu olan bir öğrenci gelirse ne yapmalıyız? Bu öğrenciye “Yin Yoga, Restoratif Yogadır” denilerek sizin dersinize gelmesi söylenmiş olabilir. Onu derse kabul etmeyecek misiniz? Onu derse kabul edip dersin seviyesini düşürecek ve normal öğrencilerinizi ihtiyaç duydukları zorlu pozlardan mahrum mu bırakacaksınız? Normal dersinizi vermeye çalışıp sürekli o özel durumlu öğrencinin ne yaptığını kafanıza takacak ve sonunda o kadar dikkatiniz dağılacak ki geri kalan herkese çok az kıymet verirken mi bulacaksınız kendinizi? Bunlar zor seçimler! Hadi bir süreliğine bu soruyu askıya alalım ve bir başka soruyu değerlendirelim: Yin Yoga önemli sağlık sorunları olan birisi için uygun mudur bir kere?

Yoga yapma niyeti optimal sağlığımızı kazanmak olduğunda vücudu tabi tuttuğumuz stresin ölçüsüne ilişkin sorulması gereken bir soru vardır. Yanıtı Goldilocks’un eğrisinde gizlidir: eğer çok az strese uygulanırsa dokular körelir. Eğer çok fazla stres uygulanırsa dokular dejenere olur. Bazı öğrencilerin niyeti optimal sağlık yerine optimal performanstır: Pozları duygusal ve fiziksel limitlerinin sonuna kadar zorlamak isteyeceklerdir. Bu meslekleri maksimum performans gerektiren dansçılar, jimnastikçiler ve atletler için doğru olabilir ama onlar da seçimlerinin bir bedeli olduğunun bilincinde olmalılar: maksimum performans, optimal sağlığın azalması pahasına elde edilir. Emekliye ayrılmış herhangi bir dansçıyla, jimnastikçiyle veya atletle konuşun ne kadar hasarlı vücutları olduğunu göreceksiniz.

 

Tüm dokular strese ihtiyaç duyar!  Bu gerçek, yogayı terapi olarak kullanma tartışmasını bulandıran şeydir. Lumbar omurlarında osteoporoz (kemik erimesi) olan bir öğrenciye, omurgasını kırmaması için beline hiç stres yüklememesi söylenmiş olabilir. Bu tavsiye en iyi niyetlerle verilmiştir elbet ama verilecek tavsiyelerin en iyisi bu olmayabilir çünkü çünkü eğer omurgaya hiç stres yüklenmezse, dokular körelmeye devam eder. Ama çok fazla stresin de kemikleri dejenere edip daha kötü problemlere yol açacağı açıktır. Öyleyse ne yapmalı? Böyle vakalarda yapılacak en iyi şey sola doğru daralan Goldilocks eğrisini aklımıza getirmektir.

İkinci grafiğe bakın: Güvenli stres alanı çok minik ve Çok Az (Too Little=Atrophy) ve Çok Fazla (Too Much=Degeneration) olan alanların arasında çok küçük bir yanılma payı var. Bütün mesela şu; tüm dokuların strese ihtiyacı vardır ama sakatlanma veya hastalık durumları için uygun stres miktarı çok dar bir aralıkta yer alıyor. Fazla ileri gidip öğrenciyi sakatlamak kolaydır ama “hiçbir şey yapma” demek de bir o kadar kolaydır ki bu da öğrenciyi incitir. Bir Yin Yoga dersine gelen öğrencinin sizin dersinize katılma isteğinin çok haklı gerekçeleri olabilir. Bir Restoratif Yoga dersi onlar için işe yaramıyor olabilir: çok yumuşak geliyor olabilir, vücutlarında terapi gereken bölge sadece bir tane olup geri kalan bölümlerin normal bir çalışmaya ihtiyacı olabilir, ya da zarar görmüş bağ dokular üzerinde çalışmak istiyor olabilirler ve bunu karşılayan tek şey bir Yin Yoga dersi olabilir.

Dolayısıyla temel sorumuza geri dönüyoruz: Yin Yoga, Restoratif Yoga ile aynı mıdır? Cevap: “Hayır!” – Restoratif Yoga dokuları derin bir strese tabi tutmaya çalışmayan ve öğrenciyi normal konfor alanının dışına çıkarmayan çok yumuşak bir pratiktir. Yin yoga basittir ama basit, kolay demek değildir:  öğrenciyi zorlayabilir ve dokuları derin bir strese tabi tutar. Ama cevap aynı zamanda “Evet” tir! Yin Yoga, dikkatli ve insaflı biçimde uygulandığında zarar görmüş dokulara uygun bir Goldilocks ölçüsünde stres uygular ve iyileşmelerine yardımcı olur. Buradaki anahtar kelime “uygun” dur. Stresin uygun ölçüde olduğunu nasıl bileceksiniz? X-ray gözlükleriniz ve Emar makineniz olmadığı için tamamen emin olamazsınız, ama öğrenciye kendi sınırlarını nasıl dinleyeceğini öğretebilirsiniz. Birden bire ortaya çıkıp Yin Yoga dersinin spinal stenozuna iyi geleceğini iddia ederek dersinize giren bir öğrenciye vermeniz gereken cevap şudur: “Dikkatli ol! Farkındalıkla çalış!”

Öğrenciye neler olup bittiğini hissetmeyi öğretin: bu kolay değildir ve zaman ve pratik gerektirir. Ona her poza  çok yavaş ve yumuşak bir şekilde, oluşan tüm duyumları detaylıca hissederek  girmesini tavsiye edin. Ona hangi hissin sağlıksız olduğunu tarif edin: Acı! Maalesef her pozda acı hissettiğini söyleyebilir, böyle bir durumda ona acıda hiç artış ya da acı niteliğinde değişiklik olup olmadığını araştırmasını söyleyin. Derste ikaz edin: Bu Restoratif Yoga değil, bu ders onun için uygun olmayabilir, siz bir doktor değilsiniz, ama eğer çok yumuşak ve dikkatli davranacağına, sizin önerdiğiniz tüm değişiklikleri/varyasyonları yapacağına ve en ufak bir zorlanmada bile pozlardan çıkacağına  söz veriyorsa o zaman bu dersi denemesine izin verin. Maalesef bunun başka bir yolu yok; onu sürekli kontrol etmeye ve onun durumuna özel değişiklik seçenekleri sunmaya devam etmeniz lazım: bu, sizin onu dersinize kabul ederken yaptığınız pazarlığın bir parçası. (Eğer bunu yapmaya hazırlıklı değilseniz veya yapamayacak durumdaysanız o zaman o öğrenciyi derse kabul etmeyin!) Aynı zamanda, savasana’dan sonra sınıfın geri kalanıyla birlikte tüymesine izin vermeyin, dersten sonra da onunla konuşun, kontrol edin, nasıl hissettiğine bakın ve onun için ideal Goldilocks pozisyonunu tarif etmeye biraz daha vakit ayırın.

Son olarak ona önünüzdeki 48 saat içinde hissettiklerine dikkat kesilmesini söyleyin, bazen iyiye ya da kötüye giden değişiklikler hemen ortaya çıkmaz. Ne hissettiğine dikkat kesilmeye devam etmesi ve oluşan değişiklikleri şimdiye kadarki durumuyla ilişkilendirerek kıyaslaması gerekiyor. Bu aynı zamanda yogayı ve hayatı farkındalıkla sürdürmenin bir parçasıdır. Belki ikiniz de Yin Yoganın Restoratif Yoga olabileceğini farkedersiniz!

Bernie Clark

*Bu sitedeki tüm çeviriler, Yoga Türkçe yazarına aittir.